Trataka

Tratak(a) is een yogapraktijk die deel uitmaakt van het Shatkarma-systeem. Deze oefening is de meest "subtiele" van alle reinigingstechnieken die bijdragen aan het openen van het "derde oog", daarom wordt het nog steeds beschouwd als een volwaardige meditatieve techniek.

Het woord "trataka" is afkomstig  van het Sanskriet woord "troet", wat "huilen" en "tranen vergieten" betekent. Trataka is een yogatechniek voor ogen en geest.

 

Voor deze praktijk kan men uit verschillende onbeweeglijke voorwerpen kiezen  die niet al te groot zijn. Het voorwerp moet met de achtergrond contrasteren, bijvoorbeeld een klein zwart cirkeltje op een witte achtergrond. Maar het meest gebruikte object voor deze techniek is een kaarsvlam. Deze is contrasterend en aangenaam voor de ogen. Zorg ervoor dat er geen tocht is in de ruimte voor een onbeweeglijke kaarsvlam.

Plaats een vlam ter hoogte van je ogen en kom met rechte rug zitten. Je kunt op een stoel gaan zitten of op de grond in een gemakkelijke zit bijv. sukhasana, waarbij je een lange tijd met rechte rug kan zitten.

Trataka bevat twee fases: uiterlijk (Bahiranga-trataka) en innerlijk (Antaranga-trataka).

De eerste fase bestaat uit contemplatie (beschouwing) van een object. Hier worden de oogbollen onbeweeglijk gehouden en is de blik gefixeerd op een vlam of een ander meditatieobject. De oogleden zijn wijd geopend. Probeer hier niet te knipperen. De uiterlijke fase van trataka kan worden uitgevoerd: a) tot een overvloedige tranenvloed zonder te knipperen; b) met heel af en toe knipperen.

Tijdens deze fase moet men maximaal zijn aandacht op een meditatieobject vestigen. Als de aandachtsconcentratie instabiel is en de mentale processen chaotisch zijn – beschrijf dan in je hoofd de karakteristieken van een vlam: vorm, kleur, intensiteit enz.

Je eindigt de eerste fase van trataka  als je overvloedige tranenvloed of brandende ogen krijgt.

De overvloedige tranenvloed wordt als een reinigingsprocedure gezien, die gericht is op het behoud van de optimale conditie van de nasolacrimale kanalen. Na de eerste fase sluit je je ogen.

Nu begint de tweede fase van trataka.

Met gesloten ogen herstel het object van contemplatie in het gezichtsveld en blijf daarop concentreren. Omdat de meeste mensen veel moeite met visualisatie hebben wordt er een andere techniek aangeboden: vind met gesloten ogen een vlek ‘vlam afdruk’  op het gezichtsveld. Deze vlek zal vorm en maat van de vlam hebben. Ontspan je oogbollen, maar houd ze vast zodat de vlek in het centrum van het gezichtsveld gesitueerd wordt en onbeweeglijk blijft. Tijdens de innerlijke fase van trataka gaat een meditatieobject  op het gezichtsveld wat kleiner en minder duidelijk worden, ook wordt de kleur veranderd. De belangrijke taak van deze fase is het behouden van maximale onbeweeglijkheid van de vlek op het netvlies en de aandachtsconcentratie daarop.  

Aan het eind van de tweede fase leg je je handpalmen of vingertoppen op je gesloten ogen om de helderheid van het object te versterken en de tweede fase te verlengen.

Na het verdwijnen van het object op het gezichtsveld open je je ogen.

 

De praktijk van trataka verbetert de conditie van het visuele apparaat. Bovendien is de methode van bewuste relaxatie , langdurige fixatie van de oogbollen een sleutel tot het beheersen van je innerlijke toestand en activiteit van geest en bewustzijn.

Contra-indicaties:

- glaucoom

- acute ontstekingsziekten van het gezichtsorgaan

- pathologie van het netvlies.

 

Het dragen van een bril heeft geen invloed op de praktijk. Als het comfortabel voor jou is doe dan deze praktijk met je bril op.

Verwijder je contactlenzen!